Grondwetsdiscussie: ‘Taalkundige aanpassingen lossen nooit problemen op’

De oproep van minister Ter Horst (Binnenlandse Zaken) om de Grondwet in een modern jasje te steken viel niet helemaal in goede aarde bij de bezoekers van nrc.nl. 76 procent vindt dat de historische verklaring statig moet blijven.

Rotterdam, 10 maart. De bewindsvrouw uitte haar kritiek 27 februari op het symposium ‘De Onzichtbare Grondwet’. De Grondwetsartikelen vindt ze te archaïsch geformuleerd en passages als „behoudens bij de wet gestelde beperkingen en uitzonderingen” zouden de toegekende rechten ondoorzichtig maken. Of zoals een bezoeker het verwoordt: „Het is niet meer dan een vrijblijvende instructie voor de Staat.”

Volgens Ter Horst is het de taak van de overheid om „deze losse eindjes zichtbaar te maken”. Een preambule waarin de nationale identiteit tot uitdrukking komt zou volgens haar ook niet misstaan. Dat moet de Grondwet een bindende en inspirerende uitstraling geven.

„Taalkundige aanpassingen lossen nooit problemen op”, reageert Robert van Wijk. Hij ziet een trend: „De ene minister roept op om het woord ‘allochtoon’ te vervangen en hoopt daarmee alle problemen met integratie opgelost te hebben, de andere minister denkt dat de Grondwet aansprekender wordt als hij hertaald wordt in Jip-en-Janneke-taal.”

Doe iets aan het onderwijs

Volgens bezoeker Frank Buddingh is niet de Grondwet het probleem, maar „het feit dat bij vele burgers de Nederlandse woordenschat is gekrompen”. Niet de Grondwetstekst moet dus verbeterd worden, meent Buddingh, maar het onderwijs. Joop sluit zich daarbij aan en verklaart waarom hij het document „uiterst eenvoudig” vindt. „Ik heb geen enkele moeite met het lezen van de Grondwet. Misschien omdat ik ooit een goede leraar staatsinrichting heb gehad die hem met ons heeft doorgenomen.” Bij reageerder Johan Nijhef slaat het cynisme toe: „Nu zijn we dan in de fase dat de bestuurders, nadat ze vijfendertig jaar lang het onderwijs hebben afgebroken, de wetten die ze niet meer kunnen lezen ook maar gaan afschaffen. Het zou lachwekkend zijn als het niet zo droevig was.”

Grote symbolische waarde

Met de symbolische waarde van de Grondwet lijkt niet zoveel mis. Hoe Ter Horst zich uitgelaten heeft over de Grondwet vinden veel lezers zelfs respectloos. De Grondwet is niet archaïsch, maar „traditioneel”, verbetert ‘Double Dutch’. Hij wil dat dat zo blijft. „We zijn tenslotte geen bananenrepubliek die een Grondwet in reclamefolderstaal nodig heeft om ingeweken ongeletterden te accommoderen.” Ook Scholten weigert tegemoet te komen aan mensen die de taal beperkt machtig zijn. „Als de Grondwet moet worden aangepast om die allochtonen beter uit de verf te laten komen ben ik daar faliekant op tegen”, schrijft deze bezoeker. Hij vindt de Grondwet „prima te lezen en wel degelijk bezielend”. Ook Dennis verwerpt de populaire versie. „Het is een historisch document dat intact gelaten moet worden. Burgers moeten respect hebben voor de Grondwet.”

Onder de aandacht brengen

Bezoeker Zack is een van de weinigen die minder lovend is over de Grondwet. Hij denkt te weten waarom de wetsartikelen zo archaïsch, in zijn woorden „glibberig”, geformuleerd zijn. „Die wetten kun je niet in Jip-en-Janneke-taal opstellen. Want Jip-en-Janneke-taal is de minachtende benaming voor gewoon eerlijkheid, duidelijkheid en transparantie.” Dat is in Nederland ongehoord, meent Zack. „Uiteindelijk moeten we kunnen blijven draaien totdat niemand het echt meer weet.”

Waar de minister de handen wel voor op elkaar krijgt is de wens om de Grondwet beter onder de aandacht te brengen. P.J. De Boer schrijft: „Als het de minister erom gaat iedereen met de inhoud van de Grondwet bekend en begaan te maken is dit alleen maar toe te juichen.” Wat hem betreft moet de officiële tekst dan wel intact gelaten worden. „De door Ter Horst geciteerde voorbeelden waren voor mij glashelder te volgen. Laat de tekst zoals hij is, doe iets aan de algemene kennis van zijn inhoud.” Bij uitstek een taak voor politici, stelt Maarten Bergman. „Als zij nou eens beter hun best doen de Grondwet in begrijpelijke taal aan ons uit te leggen, dan zijn we al een heel eind verder. Dan is hertalen in „yo, vet en what the f*ck” ook niet nodig.”

Gepubliceerd: NRC