De linkerwang van Doekle Terpstra

Hij heeft een rotsvast vertrouwen in de Nederlandse samenleving, is lyrisch over het poldermodel en moet niks hebben van cynisme. We hebben het hier over Doekle Terpstra, CDA’er in hart en nieren.

Bovenal is Terpstra een gereformeerde goedzak die God nog iedere dag op zijn knietjes dankt dat hij van een dubbeltje een kwartje is geworden. Ook iemand die iedereen hetzelfde geluk gunt: autochtoon, maar vooral allochtoon.

Een harde werker die een strijd voert om harmonie. En, niet te vergeten, een behoorlijke klap heeft uitgedeeld aan de onverdraagzaamheid die hij Geert Wilders – ‘het kwaad dat gestopt moet worden’ – verwijt. Of die klap werkt als een rode lap op een stier, of de Wilders-beweging een blijvend litteken bezorgd, is een andere vraag.

In het boek ‘Benoemen en Bouwen’ blikt Terpstra terug op “de bagger” die over hem heen werd gestort na het publiceren van zijn brief in dagblad Trouw op 30 november. Een brief die hij direct opschreef nadat hij in woede ontstak toen hij Wilders de Koran een fascistoïde boek hoorde noemen. Tegen zijn vrouw had hij gezegd: “Ik ben het spuug- en spuugzat.” Een opvlieging waar hij heel Nederland deelgenoot van heeft gemaakt.

Toch weet Terpstra zijn woede uiterst beheerst onder woorden te brengen. Sterker nog, hij steekt een hand uit naar de achterban van Wilders. Als lid van de witte elite probeert hij zich in te leven in de problemen op straat. Hij waakt er ook voor de Wilders-achterban niet weg te zetten als rancuneuze kleinburgers of domme, jengelende kleuters. Al denkt hij dat natuurlijk wel.

De vuistjes op de cover, de diaree van begrippen als respect, tolerantie en verdraagzaamheid, de clichéverhalen ‘ik sprak met een Marokkaanse taxichauffeur’, de statistiekjes over de zorgen van Nederlanders: voor iedere columnist die zijn vak serieus neemt is het kanonnenvoer. Want veel weet Terpstra niet te benoemen, en het bouwen blijft steken in preken. Vergezichten dan? Diepe analyses? Nee, ook dat blijft uit. Het boek leest als een boek dat je al eerder hebt gelezen. Een pageturner, dat wel, maar alleen omdat je gerust tien bladzijden ineens kunt omslaan zonder iets te missen. Scheur een bladzijde eruit, en je hebt een uittreksel.

Terpstra verwijt in zijn boek dat columnisten schreven dat ‘niemand het met dit manifest oneens kan zijn’ en het vervolgens afkraakten. “Dan denk ik: is dat je vak, spijkers op laag water zoeken?” Die columnisten, zo schrijft Terpstra in zijn niet al te diepzinnige boek, waarschuwen voor alles wat los en vast zit en alarmeren iedereen. “De keerzijde is wel weer dat vooral redelijke mensen vleugellam gemaakt worden door de constante stroom tegenwerpingen. Zo creëer je cynisme.” Scherpslijpers die nooit eens zelf een visie naar voren brengen, zegt Terpstra. “Columnisten: herzie je strategie!”, luidt de titel van het hoofdstuk dat Terpstra over deze azijnpissers schrijft. God verhoede dat columnisten mee gaan doen met het ‘deze-vuist-op-deze-vuist’-versje van Doekle. Dat zou een saaie bedoeling worden.

Die saaie bedoeling, dat is eigenlijk wat Terpstra beoogt. Dat we elkaars hand vasthouden. Precies het gebaar dat hij voor elkaar kreeg tijdens een vakbondsdemonstratie: dat mensen elkaars hand gingen vasthouden, als vorm van protest. Het boek ‘Benoemen en bouwen’ is zogezegd Terpstra’s brevet als bestuurder, als kapitein op een log zeeschip. Iemand die koers wil houden, en het weldenkende deel der natie kan organiseren om gevaarlijk manoeuvrerende speedbootjes te overvaren. Iemand die het roer van Balkenende geruisloos over zou kunnen nemen.

Illustratief is het verhaal van de leraar die dag in dag uit getreiterd werd vanwege zijn geaardheid. En ondanks die pesterijen buurtfeesten organiseert in de Amsterdamse Diamantbuurt, suikerfeesten bezoekt, in overleg treedt met buurtvaders en elke dag weer met goede moed voor de klas staat. Een homo die zich niet weer in de kast heeft laten drukken, maar met een spervuur aan respect uiteindelijk zelf respect afdwong.

Wat Terpstra hiermee wil zeggen is dit: als autochtoon moet je je veel laten welgevallen voordat je geaccepteerd wordt. Die houding, dát is de eigenlijke boodschap van Terpstra. Een boodschap die hij ongetwijfeld heeft ontleend aan Mattheüs 5:39: “En ik zeg jullie je niet te verzetten tegen wie kwaad doet, maar wie je op de rechterwang slaat, ook de linkerwang toe te keren.” Het is die linkerwang die Terpstra heeft moeten toekeren na de publicatie van zijn brief, manifest en boek. Uiteindelijk zal hem dat het lijsttrekkerschap van het CDA opleveren. Als beursgeslagen martelaar van het onbenoemde woord.

Gepubliceerd: Managementboek.nl