Wat is erger: een uitvoerend ambtenaar of een politiek bestuurder bedreigen?

Ricardo Offermans, VVD-burgemeester te Meerssen, schrok vannacht wakker omdat er een paal door de voorruit van zijn woning is gegooid. “Geen beleefdheidsbezoekje”, zo reageerde hij laconiek.

Toch is er reden tot zorg, zo blijkt uit onderzoek van het ministerie van Binnenlandse Zaken (BZK). Intimidatie, bedreigingen of fysiek geweld: 69 procent van de burgemeesters en wethouders en 49 procent van de raadsleden zou daar in 2008 mee geconfronteerd zijn.

Wildwestsituatie

Minister Ter Horst lichtte de cijfers toe op het jaarcongres van het Nederlands Genootschap van Burgemeesters (NGB) in Wassenaar. “Een recent voorbeeld is de wildwestsituatie in Weert”, zei ze. In september waren daar wethouders het doelwit. Een auto werd in brand gestoken, ruiten sneuvelden en er zou zelfs op een huis van een wethouder geschoten zijn.

Ook Bergen op Zoom kan meepraten. Toen de gemeente in maart een sluitingsbevel op een coffeeshop plakte, kalkte iemand daar “Dood aan Han Polman” (de naam van de burgemeester) overheen. En zo zijn er nog wel meer voorbeelden.

Vertrouwenslijn

Naar aanleiding van deze voorvallen is er een vertrouwenslijn opgetuigd voor raadsleden, wethouders en burgemeesters. Want het openbaar maken van bedreigingen kan ongewenste consequenties hebben, zo schrijft de NGB. “Wat als die fel begeerde aanleg van een bedrijvenpark niet doorgaat omdat de investeerders afhaken vanwege negatieve publiciteit? Kortom, wat als door de bedreigingen het risico wordt vergroot dat beslissingen van een bestuurder worden beïnvloed?”

Zwaardere strafeis

De afgelopen jaren ging de aandacht van de overheid vooral uit naar agressie richting uitvoerders. In de campagne ‘Vindt u dit normaal?!‘ vertelt BZK dat een verkeersregelaar per maand gemiddeld 25 keer wordt uitgescholden, 8 keer uitgedaagd en 1 keer bedreigd. Het Openbaar Ministerie kwam zelfs met zwaardere strafeisen voor geweld tegen mensen met een publieke taak.

Maakt het verschil als de ambtenaren een politieke functie hebben? Ja, zo blijkt uit een aantal strafmotiveringen van het Openbaar Ministerie. In februari 2007 motiveerde het OM de strafeis tegen een bedreiger als volgt.

“Het gedrag van verdachte is dan ook maatschappelijk volstrekt onaanvaardbaar, nu leden van het college van B&W hun taak moeten kunnen uitoefenen zonder aan bedreigingen te worden blootgesteld. Bovendien brengt het karakter van de bewezenverklaarde feiten het risico met zich dat derden worden geïnspireerd tot geweldpleging jegens lokale bestuurders en dat gevoelens van onrust en onveiligheid in de samenleving worden versterkt.”

Hoe politiek gemotiveerd bedreigingen kunnen zijn, bleek ook na de brandstichting in een anti-kraakpand dat de gemeente Den Bosch in gebruik wilde nemen voor de opvang van dakloze verslaafden. “Als de overheid nou eens één keer zou luisteren, dan was dit nooit gebeurd”, schrijft bewoner Mick op de website van Omroep Brabant. “In een democratie is dit niet de manier om je gelijk te halen”, reageerde burgemeester Rombouts in het NOS Journaal.

Gepubliceerd: NRC