Twitter verstoort de openbare orde

‘Onze instructie: 17.00 uur verzamelen op Valiasr Street. Draag zwarte kleren, uit respect voor de gevallenen.’ Dit bericht stond vanmorgen op de Twitter-pagina van de Iraanse Alireza Sedaghat. Zijn logo heeft de opdruk ‘Where is my vote?’.

Ook aanhangers van de Iraanse president Mahmoud Ahmadinejad hebben een demonstratie gepland. Nasser Al Qatami, een sympathisant van Mir Hossein Mousavi (de presidentskandidaat die zijn verlies niet wil nemen), vraagt zich af wat er gebeurt als beide demonstraties tegelijk plaatsvinden. “Een burgeroorlog”, zo vreest hij. Erger nog, stelt een ander. “Als de ene groep pistolen heeft en de andere niet, komt er een bloedbad.”

Het is inlichtingendiensten nog nooit zo makkelijk gemaakt, zo lijkt het. Door de Twitter-accounts van activisten in de gaten te houden, kunnen agenten precies zien waar en wanneer er rellen uit kunnen breken. Maar het probleem waar de autoriteiten mee zitten is vooral het feit dat inlichtingen er nauwelijks meer toe doen. De kracht van Twitter is dat het netwerken aan elkaar knoopt. Zodra een instructie via Twitter gepost is, is het eigenlijk al te laat. Duizenden mensen zijn dan op de been met maar één doel: in dit geval demonstreren op Valiasr Street in Teheran. Niet iedere instructie wordt overigens opgevolgd. De bron moet wel geloofwaardig zijn. In dit geval is dat de Facebook-pagina van niemand minder dan Mir Hossein Mousavi. Eerder op de middag besloot Mousavi de demonstratie af te gelasten, althans een oproep daartoe. En Thomas Erdbrink, correspondent te Teheran, meldde dat de autoriteiten Facebook en Twitter hebben afgesloten. Alleen via speciale programma’s zijn de diensten nog bereikbaar. Ahmadinejad toont hiermee eigenlijk het belang van Twitter aan: het tart een niet-democratisch regime.

Hoewel er verschillen zijn, doet deze Twitter-revolte me denken aan de Flashmobs in 2003. Het concept was simpel: een grote groep mensen komt plotseling op een openbare plek samen, doet iets ongebruikelijks en valt daarna uiteen. Omdat ik toch niets beters te doen had, abonneerde ik me op de nieuwsbrief van de organisatoren.

In de ochtend van 8 augustus 2003 kreeg ik een “geheime instructie” per e-mail. Op het Muntplein moest ik een flyer ophalen met nadere instructies. Die luidden: verzamel om precies 19.17 uur op de trappen voor de Albert Heijn op de Nieuwezijds Voorburgwal en maak foto’s van de mensen die de winkel uitlopen alsof het beroemdheden zijn. Ongeveer honderd mensen, die elkaar niet kenden, stonden rijendik als paparazzi’s te flitsen. Een nogal infantiele actie, maar wel enorm grappig en succesvol!

En nu is er dus Twitter. Het ludieke is eraf. En dat maakt het ook bedreigend. Wat zal er gebeuren als een Al Qaeda-leider fundamentalisten oproept om op een bepaald moment vervelende streken uit te halen in de Bijenkorf? Wat hebben inlichtingen nog voor nut als iemand met één tweet een mensenmenigte op kan trommelen?

Gepubliceerd: NRC