Leg Maurice de Hond aan de ketting

Wilt u weten of u in de pas loopt? Surf dan naar www.benikgemiddeld.nl. Een site van het Centraal Bureau voor de Statistiek. Daar kunt u uzelf vergelijken met de middenmoot. Qua rol in het huishouden, bestedingen, inkomen, drink- en eetpatroon en persoonlijke verzorging.

Handig, want als u niet in de langste staafdiagram voorkomt moet u zich zorgen maken. Dan is er vast iets mis. Sterker nog, dan haalt u misschien niet eens de gemiddelde leeftijd of wordt u te oud. Dat zorgt voor allerlei ongemakken, want de maatschappelijke voorzieningen zijn immers ingesteld op de gemiddelde burger.

Die gemiddelde burger heeft ook een mening. Een regering die ‘recht doet aan de verkiezingsuitslag’ heeft het met deze middenmoter het beste voor. Er is dus veel aan gelegen om het leven af te kijken van de massa. Walk the line, om met Johnny Cash te spreken. Dat bespaart u een hoop ellende.

Filosoof Thijs Lijster gruwelt van deze gedachte. Op de opiniepagina van NRC Handelsblad doet hij vandaag zijn beklag over een samenleving “die zich volstrekt laat domineren door het lot, zich laat sturen door kansberekening”. Tijdens de verkiezingen werd volgens hem iedere inhoudelijke discussie in de kiem gesmoord door enerzijds de opiniepeilingen (welke coalities zijn mogelijk?) en anderzijds de ‘doorberekeningen’ van het Centraal Planbureau en het Centraal Bureau voor de Statistiek. “En Maurice de Hond peilt maar door.”

Onze obsessie met statistieken zorgt volgens Lijster voor de uitslijting van gevestigde ideeën en de bestendiging van de status quo. “Politici hadden tijdens de laatste verkiezingen hun mond vol van ‘stippen aan de horizon’, maar kwamen uiteindelijk niet verder dan een wedstrijdje bezuinigen met het CPB en CBS als scheidsrechters. Intussen laten het consumentengedrag en de arbeidsmarkt zich leiden door onderzoeken naar het consumentengedrag en de arbeidsmarkt. De hele samenleving raakt zo in een paralytische shock, zoals Narcissus toen hij verliefd werd op zijn eigen spiegelbeeld.”

Dit weerhoudt ons volgens Lijster van onconventionele oplossingen. Zijn aanbeveling: “Leg Maurice de Hond aan een ketting en smeedt rekenmachines om tot tekentafels. Misschien dat we onszelf dan nog eens kunnen verrassen.”

Gepubliceerd: NRC