Leegstaande kantoorruimtes in tijden van woningnood

Tegelijkertijd met de woningschaarste hebben we op dit moment, hoe tegenstrijdig het ook klinkt, te maken met een “leegstandsprobleem” van kantoorruimten.

Uit onderzoek blijkt dat in Nederland ongeveer 12 procent, of te wel 6 miljoen m2, van de aangeboden kantoorruimte leeg staat.

De eerst stagnerende, en nu in een recessie belandde, economie maakt het aannemelijk dat deze ruimtes op korte termijn niet gebruikt zullen worden. Marktdeskundigen op dit terrein schatten in dat pas in 2004 van enige oplevering sprake zal zijn. Bank en verzekeraar ING zegt zelfs dat het zeer de vraag is of de kantoren ooit nog volkomen. Het ombouwen van deze kantoorpanden tot woningen wordt nog enigszins passief opgepakt.

De gemeente Haarlemmermeer geeft wel het goede voorbeeld en gaat onderzoeken hoe snel leegstaande kantoorpanden geschikt gemaakt kunnen worden voor bewoning. Uit de gemeentelijke cijfers van Amsterdam, waar 11 procent leeg staat, blijkt dat 3 procent kantoorruimte ongeveer 7000 kamers opleveren.

Niet het bouwtechnische aspect, maar wet- en regelgeving is het struikelblok
Gezien de praktische oplossingen op papier van architecten (bv. die van Merwin Haak, lid architectuur en stedenbouw van de Welstandscommissie Zoetermeer) is niet het bouwtechnische aspect, maar de huidige wet- en regelgeving het struikelblok dat de plannen om van kantoorruimtes sociale woningbouw te maken dwarsboomt. Actualisatie van bestemmingsplannen is dus hoog nodig. Eigenaren hebben meestal niet de mogelijkheid om te wisselen van het type gebruik van een pand, bijvoorbeeld van kantoorruimte naar woningbouw. Het afgeven van een dubbele bestemming is daartoe een oplossing.

Sociale woningbouw niet rendabel voor commerciële verhuurders
Afgezien van het bestemmingsplan is het opleveren van sociale woningbouw niet rendabel voor commerciële verhuurders. De PvdA stelt dan ook voor woningcorporaties te stimuleren leegstaande kantoorruimtes om te bouwen naar huisvestingsunits in alle klassen. Echter zij houdt niet specifiek rekening met de klasse waarvoor het echt nodig is, de studenten en de potentiële starters die nu in studentencomplexen “verstopt” zitten, maar juist met gezinsbewoning. En van een plan om van sociale woningverhuur fiscaal aantrekkelijk te maken is nog helemaal geen sprake.

Wat er aan het beleid veranderen moet
Voor de toekomst zou een aanscherping van het vergunningenbeleid voor kantoorgebouwen ook soelaas voor de woningnood kunnen bieden. Zo zouden nieuwbouwplannen pas gehonoreerd moeten worden als een bezettingsgraad van tenminste tachtig procent voor de komende jaren is gegarandeerd. Bedrijven zouden verplicht moeten worden, vooraleer in aanmerking te komen voor nieuwbouw, onderzoek te doen naar en gebruik te maken van nabijgelegen, bestaande kantoorgebouwen. Dit voorkomt leegstand en uiteraard ook een onnodige aanslag op onontgonnen gebied, ten koste van schaarse potentiële woonruimte, groen en leefomgeving.

Politiek geroep
In november vorig jaar riep de D66-fractie minister Kamp, ex-minister van Volkshuisvesting, op om kantoorpanden in te richten voor studentenhuisvesting, maar nu zij eenmaal zelf weer op het pluche zit blijkt wel weer dat de sociaal-liberalen als kleine partij weinig in de melk te brokkelen hebben. De SP, altijd in voor een wat rigoureuzere aanpak, roept zelfs op om kantoorpanden te kraken, in naam der kenniseconomie.

Gepubliceerd: Politiek-actie.net