Kredietbeoordelaars: rookmelders die brand veroorzaken

Eigenlijk doen de grote kredietbeoordelaars Standard & Poor’s, Fitch en Moody’s gewoon hun werk: ze waarderen een land af als investeren risicovoller wordt. Maar daarmee brengen ze Griekenland, Portugal en nu zelfs de VS verder in de problemen, luidt de kritiek.


De beoordelaars hebben zoveel macht omdat ze zo serieus genomen worden. Lenen wordt duurder als Moody’s zegt dat het onzeker is of het geld terugbetaald wordt. Politiek leiders, die zich een slag in de rondte werken om de financiële crisis te bestrijden, willen deze onafhankelijke, private partijen nu aan banden leggen.

Nrc.nl verzamelde commentaren over wat columnist Thomas Friedman zestien jaar geleden al “vernietigende” bureaus noemde.

El Périodico, hoofdcommentaar
“Op het moment waarop de situatie niet slechter had kunnen zijn, met een eurozone die op de rand van de afgrond staat, deelt één van de drie ratingbureaus een dodelijke slag uit. Door hun enorme macht op het financiële toneel en het gebrek aan regulering door de VS zijn deze bureaus een groot probleem op zich gaan vormen, vooral voor de lidstaten.”

Dennis Kucinich, Democratisch congreslid
“Geen enkele natie, agentschap of organisatie heeft de bevoegdheid om voorwaarden aan de VS op te leggen. Moody’s vertegenwoordigt mensen die er baat bij hebben als de VS meer kan financieren. Dit is een onrechtvaardige inmenging in het politieke proces en roept vragen op over belangenconflicten.”

Jan Kees de Jager, minister van Financiën
“Kredietbeoordelaars hebben veel te laat de risico’s van Griekenland ingezien en hadden veel eerder moeten waarschuwen voor de risico’s. Nu het misgaat neigen ze naar doorslaan en worden ze te streng. (..) Misschien moet je je daarom in zo’n situatie meer laten leiden door het oordeel van het IMF dan door het oordeel van een kredietbeoordelaar.”

Michel Barnier, eurocommissaris Interne Markt
“Deze ratings spelen een cruciale rol. Niet alleen voor de beoordeelde landen, maar voor alle landen. Een afwaardering sorteert meteen het effect dat lenen duurder wordt. Het maakt staten zwakker, en mogelijk is er besmettingsgevaar voor naburige economieën.”

Peter de Waard, De Volkskrant
“Niemand hoeft de indicaties te volgen, net zoals niemand een restaurant hoeft te boycotten dat door de Michelingids een ster is ontnomen, of een slecht gerecenseerde theatershow moet mijden. Kredietanalisten hoeven zich dus niets aan te trekken van het nogal obligate verwijt dat hun acties uitpakken als een self-fulfilling prophecy.  Rating-agency’s moeten gewoon hun werk blijven doen, hoewel politici niet van slechte tijdingen houden.”

The Atlantic Wire
“Waren het niet Standard & Poor’s en Moody’s die ons in 2008 wijsmaakten dat de banken gezond zijn en dat Lehman Brothers, AIG en andere grote financiële instellingen voldoende kapitaal hadden? Waarom zouden we dan nu naar ze luisteren.”

Ron Paul, Republikeins congreslid
“Misschien is dit meer een politiek theater van angst. Eerst zijn we niet in staat om uitkeringen te betalen en het volgende moment worden de obligaties afgewaardeerd.”

Michiel Dijkstra, Elsevier
“De kritiek is onterecht. Dit is het werk van de kredietbeoordelaars, of credit rating agencies: zij beoordelen de kwaliteit van schuldenaren en schuldpapieren, om investeerders te helpen een beslissing te nemen. Zij zijn er niet om de politiek ter wille te zijn, noch hebben zij de huidige crisis veroorzaakt. Westerse economieën hebben nu eenmaal te veel schuld, dat maakt die schuld riskant. Ook de Verenigde Staten liggen om die reden onder vuur van de kredietbeoordelaars. Natuurlijk maken de rating agencies het Europese politici nu lastiger, maar dan toch vooral om door te gaan me wat die nu doen: het probleem van de eurocrisis voor zich uit schuiven.”

Steven Majoor, voorzitter van de Europese financiële autoriteit ESMA
“Overheden en financiële instellingen zijn te afhankelijk van kredietbeoordelaars. Om daar een einde aan te maken, moet de huidige regelgeving veranderen. (..) Als kredietbeoordelaars hun oordeel vellen, reageren daar wereldwijd duizenden of zelfs miljoenen partijen op. Daarmee hebben die oordelen enorme gevolgen.”

José Manuel Barroso, voorzitter Europese Commissie
“Ik vind het vreemd dat er geen enkel ratingbureau in Europa is. Dat vertekent de evaluatie van de specifieke problemen in Europa.”

Melle Garschagen, NRC Handelsblad
“Dat Barroso het nu ook weer heeft over het opzetten van een Europees bedrijf dat kredietwaardigheid toetst, toont ook een soort Europese vooringenomenheid. Barroso wil namelijk dat er geloof blijft bestaan in het reddingsplan van Portugal.”

Marc Brost, Die Zeit
“De kredietwaardigheid van Portugal werd naar beneden bijgesteld. Via nieuwsagentschappen wordt het bericht verspreid, waarop beleggers overal ter wereld meteen hun Portugese staatsobligaties verkopen. De koers van de euro stort in. Prompt eist eurocommissaris Viviane Reding de uitschakeling van de grote ratingbureaus, terwijl haar collega Michel Barnier de kredietwaardering voor bepaalde lidstaten wil verbieden en de Duitse minister van Financiën laat onderzoeken of er sprake is van ‘onjuist gedrag’. Europa tegen de activiteiten op de financiële markten, zo’n verhaal laat zich goed verkopen aan de burgers.”

Investorplace.com, Deborah O’ Malley
“Afgezien van de verwijten van wereldleiders, ziet Moody’s er fundamenteel sterk uit: haar investeringen in de aandelenmarkt doen beleggers juichen. Het bedrijf heeft solide omzet- en winstvoorspellingen. Daarnaast keert het jaarlijks een dividend van 1,5 procent uit, een stijging van 33 procent in de afgelopen twee kwartalen.”

Titia Ketelaar, NRC Handelsblad
“Het lijkt er op dat kredietbeoordelaars belangrijke momenten aangrijpen om met kritiek te komen, waardoor politici het gevoel krijgen dat hun intenties getorpedeerd worden. Vandaag uitte Moody’s ook kritiek op de Verenigde Staten, juist op het moment dat de onderhandelingen over de Amerikaanse schuld en het schuldplafond gaande zijn. Kredietbeoordelaars doen de kritiek altijd af als onzin. Zij zeggen dat ze met besluiten komen als er iets verandert in een land dat de kredietwaardigheid beïnvloedt.”

Pramit Pal Chaudhuri, Hindustan Times
“Ik vind het merkwaardig dat de Europeanen eerst klaagden over het feit dat de kredietbeoordelaars de val van Lehman Brothers niet aan zagen komen. En dat ze nu de kredietbeoordelaars veroordelen om hun alarm over de Europese staatsschulden. Niemand zal echter een kredietbeoordelaar geloven die gesteund wordt door een Europese regering: die zou geen greintje geloofwaardigheid hebben. Opvallend is dat de Duitse banken dit idee al verworpen hebben.”

Melle Garschagen, NRC Handelsblad
“Beoordelaars wijzen er steevast op dat hun ratings van staatsobligaties kloppen. Ieder land dat de afgelopen 30 jaar failliet is gegaan, kreeg minstens een jaar daarvoor door de beoordelaars de stempel junk status, ofwel ongeschikt om in te investeren. Op basis van de politieke en economische en monetaire situatie kunnen wij goed inschatten wat er gaat gebeuren, luidt de redering van de beoordelaars. Maar het is de vraag of kredietbeoordelaars juist scherpe inzichten hadden of dat hun beoordeling net dat laatste zetje gaf. Een slechte rating zorgt immers voor hogere rentes en dus grotere problemen voor een land dat al in de problemen zit.”

Om zes uur wordt de financiële wereld mogelijk opnieuw opgeschrikt. De Europese Bankautoriteit (EBA) zal dan de resultaten van een stresstest presenteren. Hieruit moet blijken welke banken niet bestand zijn tegen crisissituaties. Net als bij de kredietbeoordelingen komt ook de stresstest op een slecht moment. “Ophef over de gezondheid van de Europese banksector is wel het laatste wat de banken zelf, politici en financiële markten kunnen gebruiken”, schrijft NRC Handelsblad vandaag.

Gepubliceerd: NRC