Echte werknomaden houden overal kantoor. Nu eindelijk een goede gids

Wil je als ZZP’er of telewerker niet thuis verpieteren? Verhuis dan naar Amsterdam. Volgens het tijdschrift Intermediair biedt deze stad een oase aan cafés, koffietenten, bibliotheken en speciale freelance-complexen waar je prettig kunt werken op je laptop.


Utrecht eindigde op nummer twee, Tilburg op drie. Desondanks krijgt Seats2Meet Strijp-S in Eindhoven de meeste punten van Intermediair en haar lezers. Dat is niet verwonderlijk, want Seats2Meet is speciaal ontworpen voor de buiten-de-deur-werkers. Ook wel flexwerkers of telewerkers genaamd.

Remco Tomesen, auteur van het onderzoeksverslag in Intermediair, omschrijft de winnaar als volgt: “Gelegen op een oud fabrieksterrein van Philips, in een voormalig fabriekspand. Industriële uitstraling, fris ingericht, en goed bezocht door flexwerkers. Een plek waar alles klopt: razendsnel internet, in de buurt van elke stoel een stopcontact, prettige tafels, en gratis koffie en lunch. En, belangrijk: een plek waar je gemakkelijk contact legt met je medeflexwerkers – tijdens de lunch, of bij de koffieautomaat.”

Honderdduizenden die niet altijd op kantoor hoeven zijn

De relevantie van het onderzoek is groot. Er zijn 300.000 hoogopgeleide ZZP’ers, doceert Tomesen. “Maar er is nog een veel grotere groep met vaste baan, die niet meer elke werkdag op kantoor hoeft te verschijnen. Volgens TNO zou het om de helft van de hoogopgeleiden gaan.”

Het verdient aanbeveling om vooral de resultaten van het onderzoek goed te bestuderen. Zo heeft Intermediair een handige Google Maps-kaart gemaakt met alle locaties en wordt in het omslagartikel onderscheid gemaakt tussen beste werk-bibliotheek, beste werkcafé en beste buiten-de-deur-werkplek (dus speciaal ervoor ingericht).

Maar uiteindelijk komt het neer op persoonlijke voorkeuren. Seats2Meet Strijp-S, bijvoorbeeld, ligt in Eindhoven. Wie komt daar nou? En zelfs binnen die stad ligt het niet erg centraal. Bovendien kun je je afvragen of zo’n speciale inrichting voor buiten-de-deur-werkers niet teveel op een gewoon kantoor lijkt. De service manager, zoals uitbater Felix Lepoutre zichzelf noemt, stelt zelfs voorwaarden aan zijn klanten. “Waaronder de voorwaarde dat je openstaat voor nieuwe ontmoetingen en kennisdeling.” Waar bemoeit hij zich mee? Dan liever in een bruin café waar je ongestoord door kunt tikken, roken en drinken. Een plek waar je niet om de haverklap een visitekaartje onder je neus geschoven krijgt.

In de rij voor moeilijke koffie

Of neem de Coffee Company. “In elk filiaal dat we bezochten, zat het vol met laptopwerkers. Maar nergens scoort de keten echt goed”, schrijft Intermediair. Het blad wijt dat aan het weinige aantal stopcontacten en de beperkte internettoegang (uur per consumptie), maar eigenlijk deugt het hele concept niet. Je moet in de rij staan om koffie te bestellen. Eenmaal aan de beurt moet je aanzien hoe een hippe bediende van koffiezetten een langdurend kunstproject maakt voor een belachelijk hoge prijs. Met een hartje van cacao. Doe even normaal zeg! Wil je naar het toilet, dan moet je in de Coffee Company van Rotterdam drie trappen op. Ondertussen ligt je laptop voor het grijpen. Wie lange benen heeft, krijgt een hernia aan de werk- en leestafel. Alleen het aardige personeel maakt veel goed.

Hoe dan ook: er is een wereld te winnen voor uitbaters die werknomaden als klant willen. Een bevolkingsgroep die nogal eens gediscrimineerd wordt (‘Hé, het is hier geen kantoor!’) of zich telkens weer rot moet zoeken naar een stopcontact en werkende Wifi-verbinding. En vergeet de sloten koffie niet die ze moeten drinken om hun nijvere bezigheden geaccepteerd te krijgen.

‘Thuiswerken is moedwillig aandacht verdelen’

Overigens is het nog maar zeer de vraag of de trend van het buitenwerken doorzet. Marissa Mayer, president-directeur van internetgigant Yahoo, haalt haar uitgevlogen medewerkers juist weer naar kantoor. Pas aangetreden schrok ze van de lege ruimtes en lege parkeerplekken. Face-to-face contact moet volgens haar een cultuur van samenwerken terugbrengen. Al dat gewerk (of gelanterfant) buiten de deur zou de bedrijfsmoraal ondermijnen (Lees ook ‘Internetgeneratie ondermijnt traditionele bedrijfscultuur’).

Toch is het zaak onderscheid te maken tussen buiten- en thuiswerken. Juist dat laatste zou niet productief zijn, betoogde Katie Roiphe, hoogleraar aan het Arthur L. Carter Journalism Institute in New York, in Slate (vertaling in de laatste NRC Weekend). “Ik begrijp volkomen de utopische fantasie van het thuiswerken: de baby slaapt in zijn wiegje in de kamer naast u, het gouden licht valt door het raam, een tajine met groenten van de boerenmarkt staat op het fornuis te pruttelen en intussen beantwoordt u e-mails en brainstormt u over ideeën – de droom van het moderne ‘connected’ leven. Maar werkt het ook zo?”, vraagt ze zich af. “Of gaat eigenlijk driekwart van uw aandacht tijdens een dringend werktelefoontje uit naar de vraag of de krijsende vandalen in de kamer naast u ergens om zullen gaan jengelen of zich koest zullen houden? Wordt een groot en onbekend deel van uw hersenen in beslag genomen door onbeduidende huishoudelijke overwegingen: is het al tijd de was uit de machine te halen en in de droger te doen? Is uw aandacht in werkelijkheid verdeeld en ligt ze onder vuur? (En laten we eerlijk zijn: de reden dat we thuis willen werken, is ook dat we onze aandacht willen verdelen).”

De meningen zijn dus verdeeld. De vraag is ook of de horeca er wel goed aan doen zich te richten op die buiten-de-deur-werkers. Hoe meer je kroeg op een kantoor lijkt, hoe ongezelliger het er is. Echte buitenwerkers gaan ook een beetje voor de gezelligheid, een gevarieerd gezelschap en rumoer. Die balen als ze een soortgenoot tegenkomen. Zoals McDonald’s geen echt restaurant is, zo kun je Seats2Meet Strijp-S ook niet echt een buiten-de-deur-werkplek noemen. Dat is geen geconfisqueerd café-restaurant, maar een complex van eenmanszaken. Een kantoor dus.

Gepubliceerd: NRC