De Zitting / Heling fiets, maar niet met boos opzet

Murat S. wilde best de boete voor heling betalen. Maar de ingevulde acceptgiro kwam terecht in de vuilniszak van de buren. De gemeente viste die er weer uit en schreef hem aan wegens het op de verkeerde dag aanbieden van huisvuil. Dinsdag deed de 37-jarige man verhaal bij de Rotterdamse politierechter.


“Wat een schoon schrift”, zegt rechter Van de Ven als Murat hem twee volgeschreven A4-tjes overhandigt. “Door ex-vrouw geschreven”, verklaart de verdachte. Hij heeft zijn verweer op papier laten zetten omdat hij zelf de taal niet goed beheerst. Voor de zekerheid heeft hij ook zijn neef van een jaar of achttien meegenomen. Die wil hij nog een verklaring af laten leggen.

Slot verbroken

Murat zit nog geen tien seconden of hij staat al weer op. Hij buigt weer over het bureau van de rechter en geeft hem nu een brief van de gemeente Rotterdam waarin iets staat over huisvuil. Het is de rechter een raadsel wat dat met de geheelde fiets – de reden van Murats bezoek – te maken heeft. “Dit moet ik straks nog eventjes bekijken”, zegt de rechter. “U overvalt mij met al die gegevens.” Op de tribune wordt gelachen. Er zijn wel vijftien belangstellenden. Voor aanvang had de rechter Murat nog gerustgesteld. “U hoeft zich daar niets van aan te trekken. Ze komen niet speciaal voor u.”

Nu is het de beurt aan de rechter om een papier tevoorschijn te halen. Hij houdt een A4-tje van de politie met daarop een kleurenfoto van de damesfiets omhoog. “Hartstikke mooie fiets. Eerlijk is eerlijk.” Vervolgens maakt hij een kanttekening. “Het punt is: u mag die fiets best kopen, maar dit slot is verbroken. Er had een lampje bij u moeten gaan branden. U had op uw klompen kunnen aanvoelen, of sloffen, want u draagt denk ik geen klompen, dat hier een luchtje aan zit.”

Verkeerd aangeboden

De handgeschreven brieven zijn aan de beurt. De rechter draagt eruit voor. In de eerste brief staat dat Murat anderhalf jaar geleden op een bankje zat bij de Kralingse Plas. Een “nette jongen van een jaar of vijftien” fietste daar rondjes. “Mooie fiets”, zei Murat. En vroeg of die te koop was. Voor 115 euro werd hij de eigenaar van een zo goed als nieuwe fiets. Op 6 juli 2009 werd de fiets in beslag genomen en kreeg hij een proces-verbaal wegens heling. “Hier staat healing”, merkt de rechter plagerig op. “Dat is toch wat anders hoor.”

In de tweede brief wordt uit de doeken gedaan hoe de acceptgiro met een betaalverzoek van 150 euro van het Centraal Justitieel Incassobureau zoek is geraakt. Die is, ingevuld en al, beland in de vuilniszak van de buren. Het toeval wil dat die acceptgiro er weer door een handhaver van de gemeente is uitgevist. De zak was namelijk op de verkeerde dag neergezet aan de straatkant. Vervolgens schreef de gemeente Murat aan om hem erop te wijzen dat hij zijn huisvuil “verkeerd aangeboden” had. Een correspondentie met de gemeente volgde. De zak was immers niet van hem, maar van de buren. Geluk bij een ongeluk: de gemeentebrief kon nu wel als bewijs dienen dat Murat een poging tot betaling had gewaagd. Althans, dat hoopt Murat, want als de betaling gelukt was zou hij nooit gedagvaard zijn.

Liegen is moeilijk

Dan is er nog de verklaring van het neefje van Murat. Die schiet als een soldaat in de houding als de rechter hem het woord geeft. De jongen zegt dat de politie een keer het serienummer van de fiets heeft gecontroleerd toen hij het ding in bruikleen had. Hij mocht doorrijden. Het is dus vreemd dat de fiets bij zijn oom wel als gestolen is aangemerkt. Murat benadrukt dat hij zich van geen kwaad bewust is. “Ik spreek de waarheid. Als ik zou willen liegen, had ik wel tien leugens kunnen bedenken.” De rechter zegt blij te zijn met de keuze dat niet te doen. “Liegen, ja, daar kun je echt hoofdpijn van krijgen. Dat is echt heel moeilijk, hoor.”

Pechdag

Die zesde juli was gewoon een pechdag voor u, zegt de rechter. “U vergat een voetganger voorrang te verlenen, reed hem bijna ondersteboven. En dat onder de neus van de politie.” Pas toen ontdekten de agenten het opengebroken hoefijzerslot en lieten het serienummer controleren. Die middag heeft Murat een paar uur op het bureau gezeten. Waarom is zijn neefje eerder wel aan een controle ontglipt, wil Murat nogmaals weten. “Misschien stond de fiets toen nog niet in het diefstalregister. Hij heeft geluk gehad. En u pech. Zo zit het leven in elkaar. De een wint honderdduizend, de ander niets. That’s life.” Murat zoekt naar woorden, maar het lukt hem niet een zin te formuleren.

“Als die jongen van vijftien te goeder trouw was geweest”, zo vervolgt de rechter. “Dan had er een sleuteltje in het slot gehangen.” Maar ik heb het allemaal netjes gevraagd, zegt Murat. “Ik zeg ook niet dat u opzettelijk heling gepleegd heeft. U bent gewoon, zoals ik net zei, onvoorzichtig geweest.” Ook daar probeert Murat zich tegen te verweren. “Als diefstal was”, zegt de man in gebroken Nederlands, “dan ik – jongen pak – breng naar politiebureau.” Bij het woord ‘pak’ maakt hij een grijpbeweging met beide armen.

Netjes opgepast

Uit het dossier van de rechter blijkt dat Murat voor het laatst in 2001 en 2002 met justitie in aanraking is geweest. “En na die tijd heeft u netjes opgepast.” Murat begint wild te gebaren en druk te spreken. Destijds was zijn vriend dronken en waren ze in een vechtpartij beland. “Nou niet meer over het verleden praten”, zo kalmeert de rechter hem.

Of de officier van justitie nog vragen heeft, wil de rechter weten. Nee, zegt ze. “Kunt u dan zeggen wat u ervan vindt?” Officier Van der Helm noemt de aankoop van Murat “niet heel erg slim”. Maar voor opzettelijke heling heeft ze geen aanwijzingen. Ze houdt het op schuldheling: hij had moeten vermoeden dat de fiets gestolen was. “Als u die rekening had betaald, had u hier niet hoeven komen. Het is wel zo dat er in de stad heel veel fietsen gepikt worden. Dat is heel vervelend voor de mensen. Gaan ze met de fiets naar de Bijenkorf, komen ze er uit, en dan is hun fiets weg. Dan moeten ze tram 2 nemen of helemaal naar huis lopen. Dat is schade. Door fietsen op straat te kopen blijft dit circuit in stand. Op heling staan hoge straffen. Tot wel zestig uur werkstraf of een maand zitten. Bij u is geen sprake van boos opzet. Daarom zal ik zeer coulant zijn. Ik eis een voorwaardelijke geldboete van 150 euro met een proeftijd van twee jaar. Dat betekent dat u nu niets hoeft te betalen, maar wel gewaarschuwd bent.”

Beetje makkelijk geweest

De verdachte knikt. “U heeft gelijk”, zegt hij schuldbewust. De rechter neemt het woord over om uitspraak te doen. Hij zegt dat Murat in de aankoop een beetje makkelijk is geweest. “Op straat moet u uitkijken, daar wordt zoveel aangeboden, dan moet u eerst eventjes nadenken.” De rechter legt uit dat hij de 150 euro pas moet betalen als hij binnen twee jaar weer in de fout gaat.

“Tot ziens”, zegt Murat. “Nee, ik hoop u hier liever niet meer te zien”, zo corrigeert de rechter. “Maar u mag natuurlijk wel achterin zitten, om te kijken, net als die anderen.” Murat staat op en zwaait de rechter gedag. “Dan beginnen de twee jaar nu te lopen”, besluit de rechter. “Dag hoor.”

Hij die een goed verwerft, terwijl hij had moeten vermoeden dat het door een misdrijf verkregen is, wordt schuldig bevonden op basis van artikel 417bis wetboek van strafrecht.

Gepubliceerd: NRC