De media krijgen de schuld in Culemborg

Journalisten zijn onruststokers. Dat is de communis opinio in Culemborg, de stad die sinds de jaarwisseling onophoudelijk in het nieuws is vanwege rellen tussen Marokkanen en Molukkers.

Ik sprak gisteren een aantal scholieren van Marokkaanse, Molukse en Surinaamse komaf, twee taxichauffeurs, een AKO-verkoper, een horeca-uitbater, een voorzitter van de winkeliersvereniging, een schoolleider, een Molukse vrouw, wat ME’ers en twee buurtouderen. Een aantal van hen gaf ‘geen commentaar’ en diegenen die wel spraken gaven de pers de schuld. “De media maken een fikkie voor Wilders”, aldus taxichauffeur Bjorn de Leeuw.

“Je gaat niets opschrijven, anders gaan onze ramen eraan”, zei de eigenaar van cafetaria De Vluchtheuvel toen ik mijn notitieblokje te voorschijn haalde. Ook meneer Müller, eigenaar van een gelijknamige drogisterij en voorzitter van de winkeliersvereniging, gelooft in een causaal verband tussen krantenartikelen en rellen. “De landelijke media kloppen de boel op. Er is hier niet zoveel aan de hand. Ik wil geen stenen door mijn ruit. We zijn al genoeg op kosten gejaagd.”

Bij boekhandel AKO was het schap van de Telegraaf leeg, maar van het Algemeen Dagblad waren nog een paar exemplaren over. ‘Wilders wil Molukkers helpen’, kopte de krant op de voorpagina. Daaronder de Culemborgse Courant: ‘De terreur van de straat moet weg’. Onderkop: ‘Terweijde weer een broeihaard van conflicten.’ Klopt het wat daar staat, vroeg ik aan de verkoper. “Het is hier één groot feest”, antwoordde hij met een brede grijns.

Broeihaard, terreur, oorlog, rassenrellen. Over het gebruik van die woorden kun je van mening verschillen. Maar de feiten liegen er niet om: in de wijk Terweijde patrouilleerden gisteren ME-ers, agenten in gele hesjes gingen huis-aan-huis, ik moest rechtsomkeert maken omdat er stootblokken op de weg lagen en zag een dichtgetimmerd gevel. Als je dat allemaal in één alinea propt komt al gauw een oorlogskreet als kop bovendrijven. “Marokko is the best!”, joelde een Marokkaanse jongen, terwijl hij met zijn fiets steigerde. Een fijne quote om een vermeend etnisch conflict te illustreren.

In Culemborg is er iets goed mis. Zoveel is duidelijk. Maar krijgt de lezer een vertekend beeld van de situatie als je schrijft over wat opvalt en weglaat wat ‘gewoon’ is? Zou het echt zo zijn dat relschoppers wraak nemen op de in de krant geciteerde personen? Hoe dan ook: de Culemborgers die ik sprak zijn ervan overtuigd dat de media aandeel hebben in het buurtconflict. Journalisten doen geen verslag van de situatie, maar zoomen in en overdrijven. Boycotten die handel dus, vinden niet alleen de twee ondernemers die ik sprak maar ook de scholieren die ik tegenkwam op straat. “Ik wil er niets over zeggen”, zei een Molukse jongen. En van een Marokkaan die wel wat wilde zeggen mocht ik de achternaam niet noteren. De ME’ers wilden al helemaal geen commentaar leveren.

Natuurlijk. Als je drie kranten leest, krijg je drie verschillende verhalen over hetzelfde gebeuren. In de ene krant wordt de rel wat dikker aangezet dan de andere. Maar dat de media de rel zouden aanzwengelen, daar kan toch geen sprake van zijn? Over een tijdje is alles weer pais en vree in Culemborg. De journalisten zijn dan vertrokken.

Gepubliceerd: NRC