Internetdemocratie kreeg gestalte met BBC Action Network

Drie jaar achtereen won Action Network, een website van de BBC, een verkiezing voor wereldveranderende internetinitiatieven. Toch besloot de omroep in april 2008 de stekker eruit te trekken. Waarom eigenlijk?

Action Network can help you act locally. Met die leus ging de BBC de boer op. Eigenlijk al in 2003, onder de naam iCan, maar het werd pas in 2006 beroemd toen de BBC het actief ging promoten. Op Action Network kregen burgers de mogelijkheid hun plannen kenbaar te maken, draagvlak te organiseren en te brainstormen met gelijkgestemden.

Populair waren de initiatieven voor het restaureren van pieren. Maar ook het redden van een art deco bioscoop en een actie voor de herinvoering van beieren in een plattelandskerk konden op sympathie en media-aandacht rekenen. Kleinschalige issues waar de overheid, tot ongenoegen van sommige burgers, geen belangstelling voor had. Vandaar de focus op actie en netwerken: de site spoorde burgers aan hun individuele wens om te zetten in een beweging.

Bij voldoende steun zorgde de BBC voor publiciteit, zodat het op het bordje van de politiek belandde. “Internet driven democracy”, zoals de Amerikaanse spindoctor Joe Trippi schrijft in The Revolution Will Not Be Televised (2004). Democratie met internet als motor dus.

Het succes richtte zich op een gegeven moment zelfs op de BBC als instituut. Kijker Jim Baker startte een campagne om The Tripods terug op televisie te krijgen, een cultserie over driebenige machientjes die aardbewoners gijzelen. Dat bracht anderen weer op het idee actie te voeren voor het terugbrengen van series uit hǘn jeugd. Dat de BBC een omroep is, die eigen keuzes maakt en niet tot het politieke bestuur gerekend kan worden, deerde de kijkers niets. Het heet toch niet voor niets Publieke Omroep?!

Dit was gelukkig niet de reden voor de BBC om te stoppen met het project. In een officieel commentaar schreef de omroep dat Action Network niet meer uniek is. De opkomst van social networksites als Facebook, Myspace en LinkedIn zou het voor burgers nu veel gemakkelijker hebben gemaakt gelijkgestemden te vinden voor acties. En met diensten als Google’s Blogger kan iedereen, gratis en zonder veel kennis van internet, online zijn ideeën publiceren. “Publieke discussies op internet zijn vrij toegankelijkheid voor iedereen. De BBC hoeft het dus niet meer te faciliteren”, aldus BBC-redacteur Peter Horrocks.

Ook de mate van participatie op de BBC-actiesite zou niet opwegen tegen de kosten. Althans, niet naar tevredenheid van de BBC. Tom Steinberg, een goeroe in de wereld van internetdemocratie, achterhaalde met een beroep op de Britse wet voor openbaarheid van bestuur dat Action Network de eerste drie jaar 1,3 miljoen pond heeft gekost.

Dat is nog altijd goedkoper dan het organiseren van een referendum in een middelgrote stad. Maar goed, het is ook niet de taak van een omroep om burgers tot actie aan te zetten. Of de prijs van het BBC-idealisme te hoog was of dat de directie werkelijk meende dat Action Network geen toegevoegde waarde meer had, is onbekend. Hoewel de site weggevaagd is van het internet (alleen een redactioneel blog dient nog als monument), bleek het een rijke inspiratiebron voor internetpioniers wereldwijd. Ook in Nederland. Daarover later meer.

Gepubliceerd: NRC