AIVD is 43 procent van bespioneerden kwijt

Heeft de AIVD je post geopend, een microfoontje in je woning geplaatst of je telefoon afgetapt? Dan heb je na vijf jaar recht om daarvan in kennis te worden gesteld. In de praktijk blijkt deze notificatieplicht echter onuitvoerbaar.

“Niet traceerbaar”, schreef demissionair CDA-minister Hirsch Ballin van Justitie en Binnenlandse Zaken op 6 april aan de Tweede Kamer. De inlichtingendienst blijkt 43 procent van de bespioneerde personen niet meer terug te vinden.

De rest is volgens de onafhankelijke commissie CTIVD, die toezicht houdt op de inlichtingendiensten, om strategische redenen niet geïnformeerd. Het zou bijvoorbeeld kunnen leiden tot de onthulling van een bron of een inlichtingenmethode. Ook is het geheimhouden van het “actuele kennisniveau” een reden om bespioneerde personen niet te informeren. De notificatieplicht is dus ondergeschikt aan de belangen voor de staatsveiligheid.

De notificatieplicht, beschreven in artikel 34 van de Wet op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten, heeft zijn doel gemist. De mensen die de AIVD tussen 2002 en 2007 heeft gevolgd, weten daar op de dag van vandaag niets van af.

Vanwege de moeizame uitvoering stelt minister Hirsch Ballin nu voor de notificatieplicht helemaal af te schaffen.

Is het niet vreemd dat een inlichtingendienst ‘oude bekenden’ niet meer kan vinden? Nee, zegt AIVD-woordvoerder Martinette Bemelmans tegen deze krant. “De notificatieplicht gaat pas na vijf jaar in. Als mensen verhuizen wordt het lastig om ze nog te traceren. Bovendien zijn wij na vijf jaar aangewezen op openbare bronnen, zoals de Gemeentelijke Basis Administratie.” Ze wijst erop dat de door inlichtingen verkregen informatie niet gebruikt mag worden om iemand na vijf jaar, als hij of zij geen onderwerp van onderzoek meer is, te traceren.

Dan kan de AIVD toch haar bijzondere opsporingsmiddelen opnieuw op de uit het oog geraakte persoon loslaten? Maar daar voelt Bemelmans weinig voor. “Deze mensen zijn geen onderwerp van onderzoek meer. We willen en mogen daarom ook geen zware middelen inzetten.” Met andere woorden: bij het terugvinden van mensen die ooit zijn bespioneerd heeft de AIVD niet meer mogelijkheden dan een willekeurige gemeentelijke dienst.

Gepubliceerd: NRC