De middenklasse is verhufterd. Met dank aan Youp en Jort

Het lachen om de Tokkies vergaat je na het lezen van Wat een hufter!, het nieuwe boek van socioloog Bas van Stokkom over maatschappelijke verruwing. De nieuwe hufter is het ego dat niet kan incasseren. Ofwel: de welvarende middenklasser die zich in zijn leasebak opwindt over de file en neerbuigend naar de opleiding van de conducteur informeert.

Het is de keerzijde van een geslaagde emancipatie, zei Van Stokkom op 11 september in NRC Handelsblad. Wie eenmaal gearriveerd is, krijgt zelfvertrouwen en wordt cynisch richting degenen die op school minder goed konden meekomen. “Verharding is een uiting van cynisme, van wantrouwen tegen gezag en gebrek aan inleving met anderen. En dat komt voort uit de marktsamenleving, waarin mensen steeds meer elkaars tegenstrever en concurrent zijn geworden.”

Met zijn boek trapte Van Stokkom op de tenen van Geenstijl.nl. De schrijver zou zich volgens PowNed-verslaggever Rutger van Castricum niet verdiept hebben in de ideologie achter de site. De presentator schold de schrijver daarom zelf maar uit voor hufter. Interessanter was de verwijzing van Geenstijl.nl naar een column van Sylvain Ephimenco in Trouw. Daarin wordt van Stokkom aangevallen op zijn stelling dat de Nederlandse elites minder standvastig zijn dan in het buitenland. De welgestelden zouden geen moeite meer doen hun goede manieren tot algemene norm te verheffen. “Fout!”, vindt Ephimenco. “Het is juist omdat populaire elites als tv-makers, artiesten of cabaretiers dag in dag uit onze woon- en bovenkamers besmeuren, dat de boerse barbaar in ons tot leven is gewekt.” Youp van ‘t Hek, onderdeel en tegelijkertijd kwelgeest van de elite, wordt door Ephimenco aangeduid als ‘Opperhufter’. Ook elitejournalist Jort Kelder moet er aan geloven.

Hoe dan ook: Van Stokkom heeft de aandacht van de onderklasse afgeleid. Dat is het stokpaardje van Theodore Dalrymple, de Britse essayist die de volksere medemens een primitieve moraal toedicht en daarmee de hardwerkende burger in bescherming neemt. Nu is het tijd voor zelfonderzoek: benoem het hufterige gedrag van uzelf en van uw eigen sociale omgeving.

Gepubliceerd: NRC