‘Prop die asocialen maar bij elkaar in hun eigen stinkhok’

Geïrriteerde ogen, stinkende kleren, eten dat niet meer wil smaken. Ruim tweederde van de 2238 bezoekers die op nrc.nl hun stem uitbracht juicht het aanstaande rookverbod in de horeca toe. “Een verademing”, aldus een bezoeker. “Volstrekte betutteling”, reageert een roker.

Ze kijken ernaar uit, de niet-rokers. Smachtend, alsof op 1 juli eindelijk hún tijd aanbreekt. Nadat de treincoupe en de werkvloer teruggegeven zijn aan de niet-roker, heeft hij nu ook de lucht in restaurant en café terug. “Nederland was tot nu toe één van die achterlijke landen, waar je bij het verlaten van het café de stank van de rokende omstanders meenam in je haar, je kleren en op je gezicht”, schrijft bezoeker Marie Eugène. “Prop die asocialen maar bij elkaar in hun eigen stinkhok.”

Eerste ongestoorde maaltijd

Om precies te zijn loopt Nederland vier jaar achter op Ierland, het land dat in 2004 als eerste Europees land een rookverbod in de horeca instelde. De ervaring, zo schreef nrc.next gisteren, is dat de omzet het eerste jaar met zo’n 15 procent zal dalen. “Verstokte rokers blijven weg, niet-rokers komen vaker.” Dat laatste blijkt in ieder geval uit de ruim honderd reacties. A. Stuijt (68) zegt zich te verheugen op zijn “eerste ongestoorde maaltijd in een goed restaurant”.

Waar de overheid vooral wijst op de gezondheidsaspecten, dat meeroken bijvoorbeeld schadelijk zou zijn, daar hebben de niet-rokende bezoekers het vooral over hinder, stankhinder wel te verstaan. “Het is bijzonder smerig en asociaal”, aldus Eduard Pijl. “Het is verbijsterend te zien dat er geen stukje van de wereld vrij is van sigarettenpeuken. Tot op het strand zit je gewoon in een asbak.” Pijl kan niet wachten totdat hij eindelijk weer kan uitgaan zonder “uitgerookt” te worden.

Meer dronken mensen op straat

De wrok tegenover de roker zit diep, zo blijkt wel. Grote woorden worden niet geschuwd. Dieter Heymann, zelf ex-roker, laat vanuit Houston (VS) weten dat rokers “de ergste terroristen op aarde” zijn. “Het kan rokers geen bal schelen of iemand aan hun vieze gewoonte aanstoot neemt of er echt medische last van heeft.” Bij zijn bezoeken aan Nederland kookt Heymann naar eigen zeggen altijd voor zichzelf om “de smerig doorrookte nicotine-dens” te mijden. “In dit opzicht is de USA Nederland lichtjaren voor”, stelt hij.

“Ik ben het zat om asociaal genoemd te worden!”, werpt een vrouw, die al 35 jaar rookt, tegen. “Normale mensen houden rekening met elkaar dus vraag ik of er iemand is die bezwaar heeft als ik een sigaret opsteek.” De buitenlucht is volgens de rookster “van ons allemaal”. Ze voelt zich gediscrimineerd. Enkelen van haar medestanders spreken zelfs niet meer van een antirook-lobby, maar van “gezondheidsmaffia”. Ook zou het verbod hypocriet zijn. Een bezoeker vraagt zich af waarom het genereren van schadelijke GSM-straling niet verboden wordt, of het produceren van uitlaatgassen. “Alles wat slecht en ongezond is, maar onze economie stimuleert, is toegestaan”, luidt zijn verdachtmaking. Een ander wijst op de openbare orde. “Straks heb je meer dronken mensen op straat omdat je daar wel mag roken. Ik ben bang dat het rookverbod niet ten goede komt van de sfeer in het uitgaansleven.”

Verslaafde hersenen

Een paar rokers en niet-rokers blijken het met elkaar eens zijn. Patrick Faas (roker) en Carel van Eeden (“anti-roker”) hebben elkaar wat dat betreft gevonden. De laatste, een voormalig lid van het Astmafonds, vindt dat mensen die graag willen roken dat moeten kunnen doen, maar dan graag ergens apart. “De overheid gaat zijn boekje te buiten met een generaal verbod. De burger heeft recht om te roken zolang anderen daar geen last van hebben.” Faas: “Ik rook nog steeds, maar ik leg me geheel neer bij het rookverbod.” Tegen Van Eeden zegt hij: “Kijk aan, u 200% anti-roker, ik roker, en we zijn het helemaal eens. Leuk.”

Faas is zelfs uiterst kritisch op zijn lotgenoten. “Verslaafde hersenen zijn geweldig creatief in het bedenken van excuses. Het laat zich vergelijken met de onzin die we uiten als we verliefd zijn. We zijn veel minder vrij in onze ‘rationele’ gedachtegang, dan we zouden willen denken.”

Geen mededogen

Toch vindt er weinig verbroedering plaats tussen rokers en niet-rokers. Ze staan eerder als winnaar en verliezer tegenover elkaar, zonder mededogen. “Veel plezier straks in jullie eigen rookwoning, glazen rookruimtes of gewoon buiten”, luidt één van de laatste sneren richting de roker. “Blijf vooral lekker roken met die plaat voor de kop die zo dik moet zijn als een stoeptegel.”

Gepubliceerd: NRC